کلاهبرداری رایانه ای و راههای پیشگیری از آن

کلاهبرداری رایانه ای به لحاظ خلاقیت مرتکب آن و سهولت ارتکابش، مهمترین و شایع ترین کلاهبرداری اقتصادی فضای مجازی رایانه محسوب می شود. کلاهبرداری یکی از مهمترین جرایم رایانه ای است. این جرم نیز مانند جرم کلاهبرداری کلاسیک از جمله جرایم علیه اموال و مالکیت محسوب می شود. موضوع کلاهبرداری ارتکاب یافته به وسیله رایانه، لزوماً کلاهبرداری رایانه ای نامیده نمی شود چرا که مجرمین از رایانه ها هم به عنوان وسیله ارتکاب کلاهبرداری کلاسیک و هم کلاهبرداری رایانه ای استفاده می کنند. کلاهبرداری رایانه ای و کلاهبرداری کلاسیک از جهت فرایند ارتکاب و عناصر تشکیل دهنده باهم تفاوت دارند. این تفاوت باعث شده است که قوانین و مقررات مربوط به کلاهبرداری سنتی در مورد کلاهبرداری رایانه ای قابل اعمال نباشد. کلاهبرداری رایانه ای از قدیمی ترین اشکال جرایم رایانه ای با ابعاد مالی است. هرچند تدابیر کلی در مقابله با انواع روش های کلاهبرداری تقریباً مشابه است اما با تفاوت های موجود در شیوه های گوناگون کلاهبرداری بهره گیری از روش های مقابله متناسب ضرورت می یابد. بخشی از شیوه مقابله نیازمند ایجاد فرهنگ بهره گیری از رایانه و آگاه ساختن افراد و سازمان ها در مورد مخاطرات سیستم های رایانه ای است. همچنین نظارت دائمی سازمان ها بر روی سیستم های رایانه ای و تدابیر امنیتی از قبیل حفاظت، حفاظت کارکنان، حفاظت ارتباطات و حفاظت از اطلاعات در مقابله با کلاهبرداری رایانه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دیگر اینکه صرف جرم انگاری یک رفتار برای مقابله با آن کافی نیست بلکه اعمال ضمانت اجرای مقرر در مورد مرتکب جرم نیز ضرورت دارد و آن نیز مستلزم کشف جرم و تعقیب و دستگیری مرتکب می باشد اما با توجه به اینکه ارتکاب جرایم رایانه ای مستلزم حضور مرتکب در صحنه وقوع نتیجه جرم نیست و همچنین باتوجه به جنبه فرامرزی بودن آن و محدود بودن اختیارات مراجع قانونی در حوزه مرزهای جغرافیایی در این راستا بر لزوم همکاری های بین المللی در زمینه کشف، تعقیب و استرداد مجرمان تاکید می گردد.